CAPVT III.
Arteriarum motus qualis ex viuorum dissectione.
VLterius in cordis motu obseruanda veniunt haec, quae ad arteriarum motus, & pulsationes spectant.
I. Eo tempore quo cordis fit tensio, contractio, percussio pectoris & omnino Systole, Arteriae dilatatur, pulsum edunt, & in sua sunt Diastole: Similiter eo tempore quo dexter ventriculus contrahitur, & protrudit contentum sanguinem, vena arteriosa pulsat, & dilatatur simul cum reliquis atteriis<arteriis?> corporis.
II. Quando sinister ventriculus cessat moueri pulsare, & contrahi: cessa: pulsus arteriaru; imo quando languidius tenditur, pulsus in arteriis vix perceptibilis, & similiter cessante dextro in vena arteriosa.
III. Item secta quauis arteria, vel persorata in ipsa tetione ventriculi sinistri propellitur foras sanguis ex vulnere cum impetu. Similiter secta vena arteriosa eodem tempore quo dexter ventriculus tenditur, & contrahitur, exinde cum impetu sanguinem prosilire videbis.
Similiter etiam in piscibus secta fistula, quae e corde in bronchia ducit, quo tempore cor tendi, & contrahi videbis, eo vna etiam sanguinem exinde pertrudi cum impetu.
Similiter denique cum in omni arteriotomia sanguis prosiliendo exeat modo longius modo propius sautum fieri in arteriarum Diastole, & quo tempore cor pectus ferit, comperies: atque hoc nimirum eo tempore quo cor tendi, & contrahi appret, & in sua esse Systole erectione, vnaque sanguis expellitur eodem motu.
Ex his videtur manifestum contra communia dogmata, quod arteriarum Diastole sit eo tempore, quo cordis Systole: & arterias repleri, & distendi, propter sanguinis a constrictione ventriculorum cordis immissionem, & intrusionem; quin etiam distendi arterias, quia replentur vt vtres, aut vesica; non repleri, quia distenduntur vt folles. Et eadem de causa vniuersi corporis atteriae<arteriae?> pulsant, videlicet, atensione sinistri cordis ventriculi, sicut vena arteriosa a dextri.
---p.25---
Denique arteriarum pulsum fieri impulsu sanguinis e ventriculo sinistro: eodem pacto, quo cum quis in chirothecam inflat, omnes digitos simul, & vna distendi, & pulsum aemulari: etenim secundum cordis tentionem pariter pulsus fiunt maiores, vehementiores, frequentes, celeres rythmum, & quantitatem, & ordinem seruantes, nec est expectandum, vt propter motum sanguinis tempus inter constrictionem cordis, & arteriarum (praepipue magis distantium) dilationem intercedat, ne fiant simul cum eodem modo se habet, vt in inflatione chirothecae, aut vesicae, quod perplenum, (vt per tympanum, & in longis lignis) ictus, & motus simul sunt in vtroque extremo, & quod Aristoteles: Palpitat intravenas (arterias intelligit) sanguis omnium animalium, pulsu que simul vndique mouetur, sic pulsant vene omnes & simul inuicem, propterea quod pende<?>nt omnes a corde; mouet autem semper, quare & illa semper, & simul inuicem quando mouet.
Notandum cum Galeno, a veteribus Philosophis venas pro arteriis, appellatas fuisse. Accidit alinquando me vidisle<?>, & praemanibus habuisse casum quendam, qui mihi hanc veritatem apertissime confirmabat. Habuit quidam tumorem ingentrem pulsantem Aneurisma dictum in dextra parte juguli prope descensum arteriae subclauiae in axillas ab ipsius arteriae exesione prognatum (qui summum indies incrementum capessebat) & illud propter missionem sanguinis ab arteria, singulis pulsationibus distentis (quod secto post mortem cadauere) deprehensum erat) in illo pulsus eiusdem brachii exilis admodum, eo quod maior sanguinis portio, & influxus in tumorem diuertebatur, & interceptus fuit.
Quare siue per compressionem, siue per infarctum, vel interceptionem vbicunque sanguinis motus per arterias perpeditur, ibi<?> vlteriores arteriae minus pulsant, cum pulsus arteriarum, nil nisi impulsus sit sanguinis in arterias.