---p.43---
CAPVT IX.
Esse sanguinis circuitum ex primo supposito
confirmato.
SEd ne verba dare nos dicat quispiam, & assertiones speciosas tantum facere sine fundamento, & non iusta de causa innouare: tria cofirumanda veniunt, quibus postis, necessatio hanc sequi veritatem, & rem palam esse arbitror.
Primum continue & continenter, sanguinem e vena caua in arterias, in tanta copia, transmitti, pulsu cordis, vt ab assumptis suppeditari non possit, & adeo vt tota massa breui tempore illinc pertranseat.
Secundum continue aequabiliter & contineter sanguinem in quodcunque membrum & partem pulsu arteriarum impelli, & ingeredi, maiori copia multo, quam nutritioni sufficiens sit, vel tota massa suppeditari possit.
Et similiter tertio ab vnoquoque membro, ipsas venas,
hunc sanguinem perpetuo retroducere ad cordis locum.
His positis sanguinem circumire, reuolui, propelli & remeare, a corde in extremitates, & inde in cor rursus, & sic quasi circularem motum peragere, manifestum puto fore.
Supponamus (vel cogitatione, vel experimento) quantum sanguinis, sinister ventriculus in dilatatione (quum repletus sit) contineat siue <the character of ounce cannot be represented. here stands 2ounces> siue <id. 3ounces> siue <id. one ounce and a half> ego in mortuo reperi vltra <id. 2 ounces>.
Supponamus similiter, quanto minus in ipsa contractione, vel quacum sese contrahat cor, & quanto minorem ventriculus capacitatem habeat in ipsa contractione, vel ipsis contractionibus, quantum sanguinis in arteriam magnam protrudat: (protrudere enim aliquid semper & ante demonstratum est cap.3. & omnes in Systole fatentur, ex fabrica valuularum persuasi) & verisimili coniectura ponere liceat, in arteriam immitti partem vel quattam vel quintam vel sextam, & minimum octauam.
Ita in homine, protrudi singulis cordis pulsibus supponamus vncia semis, vel drachmas tres vel drachmam vnam sanguinis, quae propter impedimentum valuularum in cor remeare non potest.
Cor vna semihora plusquam mille pulsus facit imo in aliquibus, & aliquando bis, ter, vel quater mille. Iam multiplicatis drachmis,
---p.44---
videbis vna semihora auto millies drachmas tres, vel drachmas duas, vel vncias quinquies centum, aut talem aliquam proportionatam quantitatem sanguinis, per cor in arterias transfusam, maiori semper copia quam in vniuerso copore contingat reperiri. Similiter in oue, auto cane pertransit esto scrupulum vnum, in vna cordis contractione, tum vna semihora mille scrupulos vel circa libras tres & semis sanguinis, in quo corpore plerumque non continetur plus quatuor libris sanguinis, hoc in oue experrus sum.
&bnsp;Ita pene, supputatione facta secundum quod nimium coniectare possimus transmissi sanguinis, & enumeratis pulsationibus, videatur omnem massae quantitatem sanguineae pertransire de venis in arterias per cor, & similiter per pulmones.
Sed esto, quod non vna semihora, sed vna hora, vel vna die, vtcumq; manifestum facit plus sanguinis per cor eius pulsu transmitti continue, quam vel ingestum alimentum possit suppeditare, vel in venis simul contineri.
Nec est dicendum, quod cor in sua contractione aliquando protrudat, aliquando non, vel quasi nihil, & imaginarium quid. hoc enim ante confirmatum est & praeterea sensui contraium est & rationi. Si enim dilatato corde repleri necesse ventriculos sanguine, contracto necesse protrudere semper & non pauca sit: in quauis proportione videlicet: Subtripla, subsextupla, vel suboctupla similiter proportio sanguinis exclusi, debet esse ad ante contentum, & in dilatatione replentem; vti se habet capacitas contracti ventriculi ad illam, quae est dilatati. Et eum in dilatatione non contingit repleri nihilo, vel imaginario. Ita in contractione nuquam nihil, vel imaginarium expellit, sed semper aliquid secundum proportionem contractionis. Quare concludendum, si vno pulsu in homine, vel oue, vel boue, cor emittit drachmam vnam, & mille sunt pulsus in vna semihora, contingit eodem tempore, libras decem & vncias quinque transmissas esse. Si vno pulsu drachmas duas lib.20. & <id. 10 ounces>. Si semivnciam lib. 41. & <id. 8 ounces> . Si vnciam lib. 83. <id. 4 ounces>. contingit in vna semihira transfusas (inquam) esse de vrnis in arteriis.
Sed quantum in vnoquoque protrudatur singulis pulsationibus, & quandoplus, & quando minus, & qua de causa, accuratius post haec ex multis obseruationibus a me forsan palam fiet.
Interim hoc scio, & omnes admonitos velim, quod aliquando vbe-
---p.45---
riori copia pertransit sanguis, aliquando minore, & sanguinis circuitus quandoque citius, quandoque tardius peragitur, secundum temperamentum, aetatem, causas externas & internas, & res naturales, & non naturales, somnum, quietem, victum, exercitia, animi pathemata, & similia.
Verum enimuero cum per pulmones & cor, vel minima copia traseat sanguis, longe vberiori prouentu in arterias, & totum corpus diducitur quam ab alimentorum ingestione suppeditari possibile sit, aut omnino, nisi regressu per circuitum facto.
Hoc etiam palam fit sensu, viuorum dissectionem intuentibus, non solum aperta magna arteria, sed (quod confirmat Galen, in ipso himine) si quaeuis vel minima arteria dessecta fuerit, vnius pene samihorae spatio totam sanguinis massam, & toto corpore, tam venis quam arteriis exhaustam fore.
Similiter Lani oues, omnibus hoc satis attestari possunt quando refcissis arteriis iugularibus, in inactando boue, vnius horae quad ante minus, totam sanguinis massam exhauriunt, & vasa omnia inamita reddunt in meinbrorum excissione & tumorum; ex larga sanguinis profusione, itidem comperimus aliquando breui contingere.
Nec perstringit huius argumenti vim, quod per venas effluere in iugulatione, & in membrorum excisione, aeque, si non magis quam per arterias dicat quispiam, cum contra se res habet: venae enim quia impedimento valuularum positio est (vt postea patebit) parum admodum reddunt, arteriae vero impetu impulsum sanguinem foras, largius, impetuosius, tanquam cum Syphone eiectum profundunt: sed experiunda re est, omissa vena & incisa iugulari in oue, vel cane; & quanto impetu, quanta protrusione, quam cito omnem sanguinem e toto corpore, tam venis, quam arteriis contingit inanire admirebile videbitur. Arterias autem nullibi sanguinem e venis recipere, nisi transmissione facta per cor ex ante dictis patet; sed ligando Aortam ad radicem cordis, & aperiendo iugularem, vel aliam arteriam si solum arterias inanitas, & venas repletas conspexeris, non contingit dubitare.
Hinc causam aperte videbis, curin Anatome, tantum sanguinis reperiatur in venis, parum vero in arteriis, cur multum in dextro ventriculo, parum in sinistro (quae res antiquis dubitandi occasionem forsan praebuit, & existimandi, spiritus solos in illis concauitatibus contineri
---p.46---
dum vita superstes fuerat) causa forsan est quod de venis in arteriis nullibi datur transitus, nisi per cor ipsum, & per pulmones. Cum autem expirauerint, & pulmones moueri desinant, de venae arteriosae ramulis, in arteriam venosam, & inde in sinistrum ventriculum cordis sanguis permeare prohibetur (vt in Embryone ante notatum est, prohibitum fuisse ob defectum motus pulmonum, oscilla & prositates coecas, & inuisibiles aperientium claudentium) cum vero vna cum pulmonibus cor non desinat moueri, sed postea pulsare: & superuiuere pergat: contingit sinistrum ventriculum, & arterias emittere in venas ad habitum corporis sanguinem, & per pulmones non recipere, & proinde quasi inanitas esse.
Sed hoc etiam in rem nostram non parum facit fidei, cum huius nulla alia causa (nisi quam nos ex nostra suppositione afferimus) adduci possit.
Praeterea hinc patet, quo magis, aut vehementius arteriae pulsant, eo citius in omni sanguinis hoemorrhagia inanitum iri corpus.
Hinc etiam in omni Lipothymia, omni timore, & huiusmodi, quado cor languidius & infirmius, nullo imperu pulsat, omnem contingit hoemorrhagiam sedari & cohiberi.
Hinc etiam est, quod corpore mortuo, postquam cor cessauit pulsare, non poteris, vel eiugularibus, vel cruralibus venis & arteriis apertis vllo conatu massae sanguineae, vltra partem mediam elicere. Nec lanio, si boui (postquam eius caput percusserit, & attonitum reddiderit) iugulum prius non secuerit, quam cor pulsare desierit, totum sanguinem exhaurire inde poterit.
Denique hinc de Anastomosivenarum & arteriarum, vbi sit & quomodo sit, & qua de causa, nemo hactenus, superea, recte quidquam dixisse licet susupicari. ego in illa disquisitione iam sum.